Aort Yırtılması (Diseksiyonu) Nedir?

Aort yırtılması (diseksiyonu), vücudun ana arterinin (aort) iç tabakasında yırtığın meydana geldiği ciddi bir durumdur. Kan yırtığın içinden geçerek aortun iç ve orta katmanlarının bölünmesine (parçalanmasına) neden olur. Kan aort duvarının dış duvarından geçerse aort diseksiyonu genellikle ölümcül olur.

Aort anevrizması ve aort diseksiyonu

Torasik aort anevrizması, soldaki resimde gösterildiği gibi aort duvarındaki zayıf bir noktanın şişmeye başlamasıyla ortaya çıkar. Anevrizma varlığı, sağdaki resimde gösterildiği gibi aort zarında yırtılma veya yırtılma (diseksiyon) riskini artırır.

Aort diseksiyonu nispeten nadirdir. Genellikle 60’lı ve 70’li yaşlardaki erkeklerde görülür. Aort diseksiyonunun semptomları diğer hastalıkların semptomlarını taklit edebilir ve sıklıkla tanıda gecikmelere neden olabilir. Ancak aort diseksiyonu erken tespit edildiğinde ve derhal tedavi edildiğinde hayatta kalma şansı büyük ölçüde artar.

Belirtiler

Aort diseksiyonu semptomları, kalp krizi gibi diğer kalp sorunlarına benzer olabilir. Tipik belirtiler ve semptomlar şunları içerir:

• Genellikle yırtılma veya yırtılma hissi olarak tanımlanan, boyna veya sırta yayılan ani şiddetli göğüs veya üst sırt ağrısı
• Ani şiddetli mide ağrısı
• Bilinç kaybı
• Nefes darlığı
• Ani görme sorunları, konuşma güçlüğü ve vücudunuzun bir tarafında güçsüzlük veya hareket kaybı (felç) gibi felç belirtilerine benzer belirtiler
• Bir kolda veya uylukta diğerine kıyasla zayıf nabız
• Bacak ağrısı
• Yürüme zorluğu

Nedenler

Aort diseksiyonuna aort duvarının zayıflamış bir alanı neden olur.

Aort diseksiyonları, aortun hangi bölümünün etkilendiğine bağlı olarak iki gruba ayrılır:

• A: Bu daha yaygın ve tehlikeli tip, aortun kalpten çıktığı kısımda yırtılmayı içerir. Yırtık ayrıca karın içine kadar uzanabilen üst aortta (çıkan aort) da meydana gelebilir.
• B: Bu tip sadece alt aortta (inen aort) bir yırtık içerir ve bu yırtık karın içine de uzanabilir.

Risk faktörleri

Aort diseksiyonu riskinizi artırabilecek şeylerden bazıları şunlardır:

• Kontrolsüz yüksek tansiyon (hipertansiyon)
• Damarların sertleşmesi (ateroskleroz)
• Zayıflamış ve şişmiş arter (aort anevrizması)
• Aort kapak defekti (biküspid aort kapağı)
• Aortun doğumda daralması (aort koarktasyonu)

Bazı genetik hastalıklar aort diseksiyonu riskini artırır:

• Turner sendromu: Yüksek tansiyon, kalp sorunları ve diğer sağlık sorunları bu bozukluğun sonucu olabilir.
• Marfan sendromu: Bu, vücuttaki çeşitli yapıları destekleyen bağ dokusunun zayıf olduğu bir durumdur. Bu bozukluğa sahip kişilerde sıklıkla ailede aort ve diğer kan damarlarında anevrizma öyküsü veya ailede aort diseksiyonu öyküsü bulunur.
• Diğer bağ dokusu bozuklukları: Buna, gevşek eklemleri ve kırılgan kan damarlarını içeren bir grup bağ dokusu bozukluğu olan Ehlers-Danlos sendromu ve özellikle boyunda arterlerin bükülmesine neden olan Loeys-Dietz sendromu dahildir.

Atardamarların iltihaplanması (dev hücreli arterit) aort diseksiyonu riskinizi de artırabilir.

Aort diseksiyonu için diğer potansiyel risk faktörleri şunlardır:

• Cinsel İlişki: Erkeklerin aort diseksiyonu geçirme olasılığı kadınlara göre daha fazladır.
• Yaş: Aort diseksiyonu 60 yaş ve üzeri kişilerde daha olasıdır.
• Yasaklı madde kullanımı: Bu ilaç geçici olarak kan basıncını yükseltir.
• Gebelik: Nadiren, hamilelik sırasında sağlıklı kadınlarda aort diseksiyonları meydana gelir.
• Yüksek yoğunluklu halter: Bu ve diğer zorlu direnç antrenmanları, aktivite sırasında kan basıncını artırarak aort yırtılması riskinizi artırabilir.

Komplikasyonlar

Aort diseksiyonunun olası komplikasyonları şunlardır:

• Şiddetli iç kanama nedeniyle ölüm
• Böbrek yetmezliği veya yaşamı tehdit eden bağırsak hasarı gibi organ hasarları
• Felç
• Aort kapak hasarı (aort yetersizliği) veya kalbin etrafındaki zarın yırtılması (kalp tamponadı)

Önleme

Göğüs yaralanmasını önleyerek ve kalbinizi sağlıklı tutacak adımlar atarak aort yırtılması riskinizi azaltabilirsiniz.

• Kan basıncını kontrol edin: Yüksek tansiyonunuz varsa, kan basıncınızı izlemenize yardımcı olması için evde bir tansiyon ölçüm cihazı edinin.
• Sigara içmeyin: Sigara içiyorsanız, durdurmak için gerekli adımları atın.
• İdeal kilonuzu koruyun: Bol miktarda meyve, sebze ve tam tahıl içeren, az tuzlu bir diyet uygulayın ve düzenli olarak egzersiz yapın.
• Emniyet kemerinizi takın: Bu, bir araba kazası sırasında göğüs yaralanması riskini azaltır.
• Doktorunuzla birlikte çalışın: Ailenizde aort diseksiyonu, bağ dokusu bozukluğu veya biküspid aort kapağı öyküsü varsa doktorunuza bildirin. Aort anevrizmanız varsa, ne sıklıkta izlemeye ihtiyacınız olduğunu ve anevrizmanızı onarmak için ameliyatın gerekli olup olmadığını öğrenin.
  Aort yırtılması riskinizi artıran genetik bir rahatsızlığınız varsa, tansiyonunuz normal olsa bile doktorunuz ilaç önerebilir.

Teşhis

Aort diseksiyonunu tespit etmek zor olabilir çünkü semptomlar diğer birçok sağlık probleminin belirtilerine benzer. Aşağıdaki durumlarda doktorunuz aort diseksiyonunuz olduğunu düşünebilir:

• Ani yırtılma veya yırtılma göğüs ağrısı
• Sağ ve sol kol arasındaki kan basıncı farkı
• Göğüs röntgeninde aortun genişlemesi

Aort diseksiyonunu teşhis etmek için yapılan testler şunları içerir:

• Transözofageal ekokardiyogram (TEE): Bu test, hareket halindeki kalbin resimlerini oluşturmak için ses dalgalarını kullanır. Transözofageal ekokardiyogram (TEE), bir ultrason probunun (dönüştürücü) yemek borunuzdan geçirildiği ve kalbinizin yakınına yerleştirildiği özel bir ekokardiyogram türüdür. Bu test doktorunuza kalbinizin ve aortunuzun normal bir ekokardiyogramdan daha net bir resmini verir.
• Göğüs bilgisayarlı tomografi (BT) taraması: X-ışını vücudun kesitsel görüntülerini üretmek için kullanılır. Göğüs bilgisayarlı tomografisi (BT) aort diseksiyonu tanısını doğrulayabilir.
• Manyetik rezonans anjiyogramı (MRA). Manyetik rezonans anjiyografi (MRA), kan damarlarınızın görüntülerini oluşturmak için manyetik alan ve radyo dalgası enerjisini kullanır.

Tedavi

Aort diseksiyonu acil tedavi gerektiren tıbbi bir acil durumdur. Tedavi, aortun ilgili alanına bağlı olarak cerrahi veya ilaç tedavisini içerebilir.

Tip A aort diseksiyonu

A tipi aort diseksiyonunun tedavisi şunları içerebilir:

• Ameliyat: Cerrahlar, disseke aortun mümkün olduğu kadar çoğunu çıkarır ve kanın aort duvarına sızmasını önler. Aortu yeniden yapılandırmak için sentetik bir tüp (greft) kullanılır. Aort kapağının aortun hasar görmesi sonucu sızıntı yapması durumunda aynı zamanda değiştirilmesi de mümkündür. Yeni kapak greftin içine yerleştirilir.
• İlaçlar: Aort diseksiyonunun kötüleşmesini önleyebilecek kalp atış hızını azaltmak ve kan basıncını düşürmek için ilaçlar verilir. Ameliyattan önce kan basıncını kontrol etmek için A tipi aort diseksiyonu olan kişilere verilebilirler.

Tip B aort diseksiyonu

Tip B aort diseksiyonunun tedavisi şunları içerebilir:

• İlaçlar: A tipi aort diseksiyonunu tedavi etmek için kullanılan ilaçların aynısı, B tipi aort diseksiyonlarını tedavi etmek için ameliyat olmadan da kullanılabilir.
• Ameliyat: Prosedür, A tipi aort diseksiyonunu düzeltmek için kullanılan prosedüre benzer. Bazen karmaşık B tipi aort diseksiyonlarını onarmak için aorta stentler (bir tür iskele görevi gören küçük tel örgü tüpler) yerleştirilebilir.

Tedaviden sonra hayatınızın geri kalanında kan basıncınızı kontrol altına almak için ilaç kullanmanız gerekebilir. Durumunuzu izlemek için düzenli CT taramalarına veya MRI taramalarına ihtiyacınız olabilir.